W tej części "Podatków w Inwestowaniu" dowiesz się samego "mięsa", czyli jak obliczyć swój podatek, uwzględniając zyski, straty oraz ulgi i zwolnienia.

Nie przedłużając, bierzmy się do pracy! 💪

Aby poprawnie obliczyć podatek należny od naszych inwestycji, musimy wziąć pod uwagę trzy kwestie:

• Zamknięcie inwestycji (sprzedaż)
• Poniesione koszty
• Uzyskany zysk bądź strata

Rozliczeniem straty zajmiemy się poniżej, w dalszej części tego dodatku. Natomiast zacznijmy od rzeczy łatwiejszych.

Rozliczamy dochody ze sprzedaży akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych w danym roku podatkowym.
Czyli wszystkie transakcje, które dokonaliśmy od 1 stycznia do 31 grudnia.

W tym okresie ponosimy również koszty:

• Koszt zakupu (np. 100 akcji po 8 złotych)
• Opłata za prowadzenie rachunku maklerskiego
• Prowizje transakcyjne (tylko sprzedane instrumenty)
• Opłata za zarządzanie portfelem inwestycyjnym
• Opłata za dostęp do notowań rachunku internetowego
• Opłata za przechowywanie instrumentów finansowych czy surowców (np. sztabek złota)
• Opłata za doradztwo inwestycyjne
• Opłata za ubezpieczenie inwestycji

Należy pamiętać, aby poniesione koszty były związane z uzyskaniem przychodu z naszej inwestycji, najlepiej posiadając odpowiednie potwierdzenia poniesienia tych kosztów.

Co do zysku, to wszystko zależy od metody naszego inwestowania (zobaczysz to na poniższych przykładach).

Na samym wstępie warto zaznaczyć, że:

• Rozliczając się elektronicznie (np. poprzez Twój e-PIT), dane z PIT-8C mogą zostać automatycznie zaimportowane w PIT-38, co znacznie ułatwia i przyspiesza nam pracę.

• Ponosząc tylko koszty (kupujemy, a nie sprzedajemy swoje aktywa) nie dostaniemy PIT-8C od swojego maklera.

• Podatek od zysków kapitałowych rozliczamy niezależnie od przychodów uzyskanych z pracy na etacie czy własnej działalności oraz nie jest współdzielony z małżonkiem.

Jeśli dostajemy z domu maklerskiego lub brokera zeznanie PIT-8C (jeden lub więcej), to wystarczy, że zsumujemy poszczególne wartości i przeniesiemy je na PIT-38.

Rozliczeniem podatku z inwestycji u zagranicznego brokera lub w zagraniczne spółki zajmiemy się w kolejnej części dodatku o Podatkach w Inwestowaniu.

Skupmy się teraz na obliczeniu podatku w najprostszym możliwym przypadku, czyli podczas inwestowania w polskim domu maklerskim i w polskie spółki (bądź inne polskie papiery wartościowe).

Cała filozofia polega na opodatkowaniu różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży swoich aktywów inwestycyjnych, a kosztem uzyskania tego przychodu (wartość zakupu).

.

👉 PRZYKŁAD 1

Jest luty i do końca kwietnia musisz rozliczyć swoje przychody z roku ubiegłego.
Dostałeś już PIT-8C od swojego brokera, w którym zostało przedstawione Twoje podsumowanie:

• 10 lipca zakup 150 akcji po 20 zł (koszt 3 000 zł)
• 17 września sprzedaż 100 akcji po 40 zł (przychód 4 000 zł)
• Prowizje transakcyjne 35 zł (0,5% od każdej transakcji, czyli 15 zł od pierwszej transakcji i 20 zł od drugiej transakcji)
• Koszt prowadzenia rachunku maklerskiego 90 zł (opłata roczna)

Teraz uzupełniamy PIT-38:

• Twój przychód: 4 000 zł
• Koszty uzyskania przychodu: 2 125 zł (cena zakupu tylko tych akcji, które zostały sprzedane, prowizje i koszt prowadzenia rachunku)
• Twój dochód (zysk): 1 875 zł (różnica pomiędzy przychodem, a kosztami)
• Podatek należny: 356,25 zł (dochód x 19%)

Gotowe!
Mamy uzupełniony PIT-38, który składamy w Urzędzie Skarbowym (osobiście lub elektronicznie).

.

👉 PRZYKŁAD 2

Nastaje nowy rok, czyli okres bardzo depresyjny dla początkujących inwestorów...
Trzeba rozliczyć swoje inwestycje, ale przecież tak wiele razy kupowałeś i sprzedawałeś!

Jest koniec stycznia i broker przysyła Ci sprawozdanie wszystkich transakcji w PIT-8C:

• 12 stycznia zakup 5 akcji po 5 zł (koszt + prowizja 25,12 zł)
• 5 marca zakup 10 akcji po 10 zł (koszt + prowizja 100,50 zł)
• 7 marca zakup 5 akcji po 20 zł (koszt + prowizja 100,50 zł)
• 16 marca zakup 5 akcji po 10 zł (koszt + prowizja 50,25 zł)
• 28 kwietnia sprzedaż 15 akcji po 40 zł (597 zł przychód - prowizja)
• Koszt prowadzenia rachunku maklerskiego 90 zł (opłata roczna)

Teraz uzupełniamy PIT-38 i obliczamy podatek według metody FIFO (First In, First Out), czyli najpierw rozliczamy sprzedaż pierwszych zakupionych akcji (zostały sprzedane jako pierwsze).

Według przykładu wygląda to następująco:

• Twój przychód: 597 zł
• Koszty uzyskania przychodu: 218,62 zł (ceny zakupu i prowizje tylko tych akcji, które zostały sprzedane, prowizja od sprzedaży oraz koszt prowadzenia rachunku)
• Twój dochód: 388,62 zł (obliczamy różnicę według kolejności kupna, czyli najpierw 5 pierwszych akcji z 12 stycznia, a później kolejnych 10 akcji z 5 marca, przy czym prowizję ze sprzedaży dzielimy na dwie części (3 zł / 2 = 1,50 zł), bo rozliczamy dwie transze tej samej transakcji):
  1. (5 x 40 zł) - (5 x 5 zł + 1,50 zł + 0,12 zł) (cena sprzedaży - cena zakupu + dwie prowizje) = 176,62 zł
  2. (10 x 40 zł) - (10 x 10 zł + 1,50 zł + 0,50 zł) = 302 zł
  3. 478,62 zł - 90 zł (sumujemy i odejmujemy jeszcze pozostałe koszty, w tym przypadku koszt prowadzenia rachunku maklerskiego)
• Podatek należny: 73,84 zł (dochód 388,62 zł mnożymy razy 19%, czyli podstawę podatku).

Gotowe!
Mamy obliczony podatek od wielu transakcji!

.

👉 PRZYKŁAD 3

Skomplikujmy jeszcze bardziej sytuację i dodajmy, że wykonujesz wiele transakcji (kupujesz i sprzedajesz), ale u kilku brokerów.

W tym przypadku po nowym roku dostaniesz od każdego PIT-8C.
Jak więc przenieść wszystkie dane do jednego PIT-38?

Sprawa jest prosta i skomplikowana za razem...
Musimy zsumować wszystkie wartości z PIT-ów-8C i wpisać je do naszego PIT-38.
Jednak aby to zrobić, musimy wyliczyć dochód (zysk) z każdego PIT-u osobno...

Zobaczmy jak to wygląda:

• Twój przychód: (sumujesz przychody z każdego PIT-u)
• Koszty uzyskania przychodu (sumujesz wszystkie koszty, prowizje i ceny zakupu tylko tych aktywów, które zostały sprzedane, według wcześniejszych przykładów)
• Twój dochód (tutaj jest najwięcej pracy, bo musisz obliczyć dochód z każdego PIT-u-8C (według przykładu powyżej), a następnie wszystkie dochody zsumować)
• Podatek należny (sumę dochodów mnożymy razy 19%)

Gotowe!
Mamy uzupełniony PIT-38!

Aby przejść do sedna, musimy wiedzieć, że:

• Strata, to zamknięcie inwestycji (sprzedaż) po cenie niższej niż zakup.

• Stratę można odliczać od zysków uzyskanych na giełdzie przez kolejne 5 lat, ale nie więcej niż 50% wysokości tej straty w danym roku.

• Stratę można także odliczyć jednorazowo w jednym roku (w okresie 5 lat), jednak w kwocie nie przekraczającej 5 mln złotych.
  Nieodliczoną kwotę (ponad progiem 5 mln złotych lub z braku wystarczających przychodów) można odlczyć od przychodów w kolejnych latach, jednak nie przekraczając 50% wysokości pozostałej straty.

• Stratę z jednej formy inwestowania nie można "mieszać" z inną formą inwestycji (np. stratę na giełdzie nie możemy kompensować zyskami z inwestycji w nieruchomości, lokat czy sprzedaży jednostek funduszy).

• Również stratą z inwestycji nie można potrącić zysku z innego źródła uzyskania przychodu, np. z własnej działalności gospodarczej.

• Każda forma inwestycji posiada własne warunki i zasady rozliczania (np. straty z inwestowania w nieruchomości rozlicza się w inny sposób niż straty z inwestowania na giełdzie).

Co zatem zrobić, gdy nasze inwestycje straciły na wartości?

👉 PRZYKŁAD 1

Zakupiłeś w ciągu roku akcje dwóch spółek:

• 10 akcji spółki A po 10 zł (koszt 100 zł)
• 10 akcji spółki B po 12 zł (koszt 120 zł)

Pod koniec roku wartość akcji obu spółek spadła o 20%.
Mimo tego nie sprzedałeś tych akcji...

Teoretycznie jesteś 20% na minusie, ale w praktyce Twoja strata wynosi równe 0 zł (tak samo jak zysk).

Z księgowego punktu widzenia nie masz straty (lub zysku), bo nie sprzedałeś swoich akcji.

.

👉 PRZYKŁAD 2

Zakupiłeś w ciągu roku akcje dwóch spółek:

• 10 akcji spółki A po 10 zł (koszt 100 zł)
• 10 akcji spółki B po 12 zł (koszt 120 zł)

Pod koniec roku wartość akcji spółki A wzrosła do 15 zł, a spółki B spadła do 8 zł.
Wówczas sprzedałeś wszystkie swoje akcje.

• Koszt początkowy: 220 zł (100 zł + 120 zł)
• Przychód: 230 zł (15 zł x 10 + 8 zł x 10)
• Twój dochód (zysk): 10 zł

Pomimo spadku wartości akcji spółki B o ponad 33%, nie masz straty, ponieważ zyski ze sprzedaży akcji spółki A dały Ci przychód przekraczający stratę o 10 zł.

.

👉 PRZYKŁAD 3

Zakupiłeś w ciągu roku akcje dwóch spółek:

• 10 akcji spółki A po 10 zł (koszt 100 zł)
• 10 akcji spółki B po 12 zł (koszt 120 zł)

Pod koniec roku wartość akcji spółki A wzrosła do 15 zł, a spółki B spadła do 8 zł.
Przerażony sytuacją sprzedajesz taniejące akcje spółki B...

• Koszt początkowy: 220 zł
• Przychód: 80 zł (8 zł x 10 akcji)
• Dochód: (obliczamy tak jak w poprzednim rozdziale, czyli najpierw i tylko te akcje, które zostały sprzedane)
  (10 x 8 zł) - (10 x 12 zł) = - 40 zł
• Podatek należny: - 40 zł (strata)

Pomimo identycznego przykładu jak powyżej, nie wyszedłeś na plus, bo sprzedałeś tylko te akcje, które straciły na wartości.

.

👉 PRZYKŁAD 4

Inwestujesz na giełdzie w kilka instrumentów, takich jak akcje, obligacje korporacyjne czy kontrakty terminowe.

W rocznym podsumowaniu Twoje inwestycje wyglądały następująco:

• Na akcjach zarobiłeś 100 zł
• Obligacje korporacyjne sprzedałeś z 70 zł stratą
• Kontrakty terminowe pozamykałeś z 30 zł na minusie

Rozliczenie tych transakcji jest bardzo proste:

• Przychód: 100 zł
• Dochód: 0 zł (100 zł - 70 zł - 30 zł)
• Podatek należny: 0 zł

.

👉 PRZYKŁAD 5

Inwestujesz przez kilka lat i masz możliwość odliczyć swoją stratę od zysków:

• Dochód w 2018 roku: - 100 zł

• Dochód w 2019 roku: - 10 zł (40 zł przychód - 50 zł (50% straty z roku ubiegłego))

• Dochód w 2020 roku: 15 zł (70 zł przychód - 50 zł (50% straty z 2018 roku) - 5 zł (50% straty z 2019 roku))

• Dochód w 2021 roku: + 30 zł (35 zł przychodu - 5 zł (50% straty z 2019 roku))

.

👉 PRZYKŁAD 6

A co jeśli chcesz odliczyć jednorazowo całą stratę w kolejnym roku?

• Dochód w 2018 roku: - 500 zł

• Dochód w 2019 roku: 0 zł (300 zł przychód - 300 zł (nie można odliczyć całej straty z poprzedniego roku, ponieważ przychód w tym roku był od niej niższy))

• Dochód w 2020 roku: 0 zł (100 zł przychód - 100 zł (50% pozostałej straty z 2018 roku))

• Dochód w 2021 roku: x zł (250 zł przychód - 100 zł (drugie 50% pozostałej straty z 2018 roku))

Jeśli przychód w 2019 roku byłby wyższy (np. 600 zł), to stratę z roku poprzedniego odliczyłbyś w całości (zostałby jeszcze dochód 100 zł do opodatkowania).

Obecnie wysokość podatku od zysków kapitałowych (zwanych także podatkiem "Belki") wynosi 19% i jest to podatek stały (liniowy zryczałtowany).

Nie posiada on żadnych progów, konkretnych ulg czy zwolnień, a także nie podlega kwocie wolnej od podatku.

Są jednak małe odstępstwa od tej reguły, ale trzeba pamiętać, że prawo podatkowe jest bardzo zmienne i najlepiej każdą sytuację skonsultowac z doradcą podatkowym lub w Urzędzie Skarbowym.

Przykładem takich odstępstw mogą być zwolnienia z podatku:

• Dla inwestorów, którzy posiadają papiery wartościowe dłużej niż 365 dni.

• Dla inwestorów nabywających papiery wartościowe jednostek samorządu terytorialnego.

• Od zbycia papierów wartościowych zakupionych przed 1 stycznia 2018 roku.

• Od zbycia udziałów w spółkach jawnych, partnerskich i komandytowych, jeśli osoba (tudzież inwestor) jest ich wspólnikiem co najmniej 2 lata.

• Od zbycia nieruchomości, jeśli była ona w posiadaniu właściciela przez co najmniej 5 lat.

• Od inwestowania w złoto fizyczne, np. sztabki złota czy monety bulionowe (jeśli nie zostaną one sprzedane przez conajmniej 6 miesięcy).

Natomiast przykładami ulg podatkowych mogą być:

• Ulgi dla inwestorów nabywających papiery wartościowe małych i średnich przedsiębiorstw.

• Ulgi dla inwestorów nabywających papiery wartościowe przedsiębiorstw z sektora innowacji i technologii oraz infrastruktury.

• Ulgi dla inwestorów w fundusze inwestycyjne, gdzie podatek naliczany jest z połowy (50%) dochodu.

Polecamy zapoznać się z obecnie obowiązującymi przepisami, gdyż niektóre zwolnienia czy ulgi mogą być ograniczone, zmienione lub nieistniejące.

Wszelkie informacje są zawarte w Ustawie o Podatku od Zysków Kapitałowych.

Przedstawione tutaj informacje są ogólne i każdy przypadek może być rozliczany indywidualnie.
Dlatego przed rozliczeniem swojego podatku najlepiej skorzystać z doradztwa księgowego lub w Urzędzie Skarbowym.

A już teraz zapoznaj się z kolejną częścią dodatku o podatkach, a w razie pytań odwiedź naszego Discorda!